Ponzi - Kỳ 3

“Ông tổ” của các trùm lừa đảo tín dụng đa cấp

Kỳ cuối: Đường cũ Kế hoạch lừa đảo của Ponzi đã khiến y vào tù nhiều năm. Tuy nhiên, sau khi ra tù, Ponzi lại tiếp tục các chiêu bài lừa đảo mới. Theo vết xe đổ Sau khi Charles Ponzi bị bắt, tổng tài sản của y chỉ còn khoảng 1,6 triệu USD, không thấm tháp vào đâu so với số tiền khổng lồ mà Ponzi còn nợ khách hàng. Điều mà đến tận khi Ponzi bị bắt người ta mới biết y chỉ có 45 USD thu nhập hợp pháp từ tiền lãi của 5 cổ phần có trong một công ty điện thoại. Sau đó, cho đến khi vào tù, Ponzi cũng chỉ chi trả được khoảng 5 triệu USD cho toàn bộ khách hàng. Ngày 1.12.1920, Ponzi bị kết án 5 năm tù giam vì tội lừa đảo, tuy nhiên y đã ra tù sau đó 3 năm rưỡi. Ngay sau khi ra tù, Ponzi lại bị tòa án Massachusetts kết án bổ sung 9 năm với các tội danh tương tự. Tuy nhiên, Ponzi đã nộp 14.000 USD tiền thế chân xin được hoãn thi hành án trong vòng 30 ngày. Trong thời gian này, Ponzi đã kịp bay đến Florida để lập một kế hoạch lừa đảo mới về mua bán bất động sản tương tự như vụ "Kế hoạch Ponzi" trước đây. Ponzi tuyên bố rằng mình đã bỏ ra 16 USD để mua 1 mẫu Anh (khoảng 4.000m2) và đang chia mảnh đất này làm 23 lô, y kêu bán với giá 10 USD/lô và thuyết phục các khách hàng rằng mỗi lô đất này sẽ có giá 5,3 triệu USD sau 2 năm. Tháng 6.1926, chính quyền Florida phát hiện ra mưu đồ này của Ponzi, y chạy trốn đến Texas nhưng rồi sau đó bị bắt tại cảng New Orleans và bị tống vào tù. Trong thời gian này, người ta đã cố tìm mọi cách để truy tìm ra số tiền mà Ponzi đã chiếm đoạt của khách hàng trong vụ "Kế hoạch Ponzi" năm 1920 nhưng không thu được kết quả gì. Ngày 7.10.1934, Ponzi được trả tự do. Khi Ponzi bước ra cổng nhà tù, có một đám đông chủ nợ cũ đang chờ đợi y. Ngay sau đó, Ponzi bị trục xuất về Ý bởi y chưa có quốc tịch Mỹ. Riêng bà vợ Rose vẫn ở lại Boston và ly dị với Ponzi sau đó. Hai người vẫn thư từ với nhau cho đến khi Ponzi qua đời. Sau khi trở lại Rome, Ponzi làm nghề phiên dịch tiếng Anh. Nhà độc tài Ý Benito Mussolini không hiểu vì lý do gì đã sử dụng Ponzi, bố trí y giữ một cương vị quan trọng trong Hãng hàng không quốc gia Ý (1939 -1942). Sau khi làm việc ở đây một thời gian, Ponzi nhanh chóng phát hiện ra việc một số quan chức hãng hàng không này đã sử dụng máy bay để buôn lậu ngoại tệ. Ponzi đề nghị được gia nhập nhóm này nhưng bị từ chối thẳng thừng. Ngay lập tức, Ponzi báo thù lại bằng cách mật báo cho chính quyền Mussolini bắt giữ hết số này. Tuy nhiên, Thế chiến 2 đã nổ ra, Ponzi lại nhanh chóng rơi vào cảnh thất nghiệp và lại lang thang tìm việc làm như những ngày đầu tiên đến Mỹ. Tháng 1.1949, Charles Ponzi qua đời tại bệnh viện. Trước khi giã từ cuộc đời, vị triệu phú một thời này đã tìm mọi cách tiết kiệm được 75 USD để lo chi phí cho chuyện ma chay và để lại cho đời một phương thức lừa đảo có tên "Kế hoạch Ponzi". Đối phó với "hậu Ponzi" Sau khi Ponzi qua đời, phương thức lừa đảo "Kế hoạch Ponzi" vẫn được áp dụng một cách "sáng tạo" ở nhiều nơi trên khắp thế giới gồm những thủ đoạn lừa đảo tinh vi hơn "cha đẻ" Ponzi, gây tổn thất hàng tỉ USD cho hàng triệu nạn nhân. Theo chuyên gia chống lừa đảo kinh tế Bill E.Branscum (Mỹ), người ta sẽ tránh được các cạm bẫy của "Kế hoạch Ponzi" nếu nghiên cứu kỹ những kinh nghiệm sau đây: - Tránh mọi đề án kinh doanh yêu cầu bạn phải nộp chi phí để tham gia và khoản hoa hồng hoặc lợi nhuận chỉ có được sau khi bạn kêu gọi, lôi kéo được người khác tham gia. - Không tham gia những đề án yêu cầu bạn phải bán được những sản phẩm có giá cao. - Bỏ qua những đề án của những sản phẩm "kỳ diệu" hoặc được ca ngợi sẽ mang lại lợi nhuận cao nhưng lại được quảng cáo là có rất ít hoặc không có rủi ro. - Tránh những đề án có những "chim mồi" ngợi ca về khoản lợi nhuận kếch sù mà họ vừa kiếm được. - Từ chối trả tiền hoặc đặt bút ký vào những hợp đồng trong khi bạn đang chịu áp lực cao. Nếu đã lỡ ký, hãy tìm mọi cách hủy ngay hợp đồng theo đúng thủ tục pháp lý. - Kiểm chứng các thông tin thu được về đối tác qua những nguồn chính thức của nhà nuớc. - Nghiên cứu các thông tin về đề án, đối tác qua các văn bản pháp lý. Các công ty làm ăn chân chính bao giờ cũng có đủ những thông tin pháp lý mà bạn cần. - Nếu các thông tin do đối tác đưa ra rất phức tạp, khó hiểu hoặc được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau thì bạn hãy đi tìm một cơ hội kinh doanh khác. - Không được tin vào những câu "đường mật" như "đây là dự án chưa được công khai chính thức" hoặc "chỉ ưu đãi cho một số đối tượng"... - Nếu đối tác mời đi đâu đó, bạn đừng quên một câu ngạn ngữ phương Tây rằng: "Không có bữa ăn trưa nào là không có nguyên do".